Annelere sorduğumuzda televizyonun zararlarını saymakla bitiremezler. O zaman biz de şu soruyu soralım: Anneler yapmakla bitiremedikleri yemek/temizlik sırasında “Hadi sana bir çizgi film açalım.” diyerek çocuklarının beyinlerinin uyuşmasına neden izin veriyor?

Ebeveynler çocuklarının kitap okuma konusunda eksikliklerini öğretmenlerine şikâyet ederek çözebileceklerini düşünürler. Fakat asıl problemin evde yaptıkları hatadan kaynaklandığını kabullenmezler. Zaten ebeveynini kitabın başından çok televizyonun karşısında gören çocuk için çözüm açıktır: Çocuk, kitap okuyarak alacağı bilgiyi televizyondan zaten aldığını düşünmektedir. Öğretmene şikâyet etmek yerine neden anne-babalar kendileri kitap okumuyor?

“Televizyondaki şiddet görüntüleri nedeniyle çocuklar; diğer kişilerin acı çekmesine ve yaralanmasına daha az duyarlı olabilmekte, içinde yaşadıkları dünyadan korku duyabilmekte ve diğer kişilere agresif davranmaya ve zarar vermeye daha yatkın olabilmektedir.” [1] Peki, siz çocuğunuzun arkadaşlarıyla kavga etmesinin nedeni olarak hiç televizyondan şüphelendiniz mi?

Liverpool Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre çocukların televizyonda izledikleri yiyecek ve içecek reklamları, abur cubur istemelerini ve yemelerini %134 oranında etkilemektedir. Ayrıca ekrandan yayılan ışınlar leptin ve ghrelin hormonlarında dengesizlik oluşturduğu için vücutta yağ birikimine sebep olmakta, kısacası obeziteye davetiye çıkarmaktadır. Çocuğunuzun reklamları izlemesine izin vermenize rağmen çocuğunuz reklamını gördüğü ürünü almak isteyince markette ona neden kızıyorsunuz?

Televizyondan yayılan ışığın, melatonini -vücudun ritmini düzenleyen bir hormon, ayrıca bu hormon güçlü salgılandığı takdirde kansere karşı koruyucu bir etkisi de vardır- azaltması nedeniyle hormonal dengesizlikler meydana getirebilmekte ve DNA’da değişiklikler meydana getirmesi sonucunda kansere bile neden olabilmektedir. Çocuklarımızın kanser tehlikesi altında olması bizi neden uyandırmıyor? Hemen kanser olmadığımız için mi kanser tehlikesi bizi caydırmıyor?

İki yaş ve altındaki bebekler, televizyon izlememekte fakat televizyona maruz kalmaktadır. Bu durumda bebeklerin neye baktığı Japonya’da yapılan bir başka araştırmanın konusu olmuştur. Araştırma sonucunda bebeklerin göz hareketleri incelenerek en çok müzikli, sahne ve karakterlerin hızlı değiştiği bölümlere (özellikle müzik klipleri) baktıkları görülmüştür.

Marmara Üniversitesi Odyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ferda Aktaş, 0-2 yaş arasındaki bebeklerin ilgisini çektiği gerekçesiyle, bebeklerin sürekli müzik kliplerine maruz bırakılmasının konuşmayı geciktirdiğine işaret ederek şöyle demiştir: “Doğal ortamda çocukların; dudak şekilleri, ses ve cümleler arasında bağlantı kurması gereklidir. Ancak televizyon, çocukların öğrenmesini engelliyor. Çünkü göz bağlantısını kuramayan çocuklar dudak hareketleri ile sesi birleştiremiyor. Televizyon sesi yüksek olan bir ortamda, çocuklar anne ve babalarının sesi yerine televizyon sesini algılar. Bu da onların beyin yapısının karışmasına neden olur. Çünkü dudak şekilleriyle çıkan ses arasında bağlantı kuramazlar”[2]

Bebeğinizi soğuktan koruduğunuz kadar televizyondan da koruyor musunuz?

Aklımıza takılan son bir şey daha: Bunlar hiç aklınıza takılıyor mu?

Zeynep Sancak/ Elifelif Medya Özel Sayısı 2013-1434

Elifelif İrt: (0212) 616 49 17
Elifelif İrt: (0542) 482 58 76

[1] The American Academy of Pediatrics- What Children See and Learn- Television’s Impact on Children

[2] Hacıalioğlu, Nagehan; Televizyon Görselliği ve İnsan Beyni/Zihni (Yüksek Lisans Tezi)