Günümüzden çok da uzak olmayan zamanlarda anne-baba ve evlat arasındaki gözle görülmez bağlar daha kuvvetliydi. Bu bağlara siz ister “saygı” deyin, ister “edep” deyin, ister “korku” deyin. Nasıl adlandırırsanız adlandırın özlediğimiz davranışlardır bunlar. Babasına, annesine adıyla hitap etmeyen, karşısında sakız patlatmayan veya bacak bacak üstüne atmayan, sofrada büyüklerin kaşığı tabakla buluşmadan kaşığa dokunmayan saygı abidesi genç kızlar, delikanlılar… Onlar neredeler bilmiyoruz ama gelin biraz nostalji yapalım da bizi mahcup edip güldürecek edeplerinden dem vuralım. Anadolu’nun bağrında, kırsal denip adından küçümsenerek bahsedilen o güzel topraklarda evlilik ihtiyacı hâsıl olan gençler bu isteklerini kendilerince nasıl duyurmaya çalışıyorlarmış yakından bakalım:

Erkekler

Özellikle Yozgat yöresinde görülen ama yurdun birçok yerinde de yaygın olan bir uygulamaya göre genç, yemek yerken tabaktaki pilava kaşık saplar.
Genç, sofraya fazladan bir kaşık koyar ki bu, eve yeni bir kişinin gelmesini istediğini ima eder.
İşlerden el etek çeker, küskün ve içine kapanık davranır.
Ayakkabılarının ökçelerine basar.
Kendisine daha fazla özen gösterir, sık sık ayna kullanılır.
İç Anadolu ya da Doğu Anadolu’da özellikle de Elbistan’da gençler, babalarının ayakkabılarından birini alır, evin eşiğine çakar ya da ters çevirir.
Ağrı yöresindeki gençler tabak çanak kırar.
Çorum çevresindeki gençler, babaların ibriğine biber atarlar ki baba, abdest alırken ağzına acı su gelsin.
Yozgat civarında gençler günün büyük bir bölümünde yalnız başına damda oturur.
Nevşehir bölgesindeki gençler, yorgan keser.
Çarşamba yöresinde komşu kızın evinin çatısındaki bacada gömülü olan testi kırılır.

Kızlar

Genç kızda unutkanlık başlar, ocaktaki yemeği ve söylenenleri çabuk unutur.
Pek yemek yemez, baygın bakar, dalıp gider.
Yaptığı işte kırıp döker.
Bazı yöredeki genç kızlar yemeği daha tuzlu yapmaya başlar.
Belli türküleri daha sık söyler.
Çeyiz hazırlama işine ayrı bir özen göstermeye başlar.
Giyim kuşamına daha fazla dikkat eder.
Baş bağlama biçimini değiştirir.

Hilâl Furkan / Elifelif “Evliliğe Hazırlık Özel Sayısı”(2013-1434)

Elifelif İrt: (0212) 616 49 17 – 0542 482 56 76